Konsultacja – spotkanie stacjonarnie lub online, podczas którego wspólnie znajdujemy optymalne w tym momencie rozwiązanie sytuacji, w której się znalazł*ś. Może być pojedynczym spotkaniem (np. poradą w kwestii zdrowia psychicznego, wychowania dzieci, rozwiązania konfliktu) lub początkiem terapii.
Psychoterapia indywidualna – spotkania stacjonarnie lub online, podczas których wspólnie przyglądamy się temu, co dla Ciebie ważne; w czym potrzebujesz zmiany, zaopiekowania, zrozumienia, pogłębienia czy zdobycia nowych kompetencji, a być może stworzenia innej opowieści o problemie.
Psychoterapia par – spotkania stacjonarnie lub online; jeśli Wasza relacja partnerka przestała być satysfakcjonująca; zatraciliście bliskość, wzajemną życzliwość czy uczciwość wobec siebie, poprzyglądamy się wspólnie nadrzędnym mechanizmom, odpowiedzialnym za to, co się między Wami dzieje. Sprawdzimy jakie wzorce i doświadczenia wynieśliście ze swoich rodzinnych domów i jak to wpływa na codzienne zachowania i oczekiwania wobec siebie wzajemnie i czy odpowiada na Wasze aktualne potrzeby. Postaramy się odkryć kroki Waszego relacyjnego tańca i tak je zmodyfikować, abyście w świadomości i lekkości podążali dalej przez życie.
Psychoterapia rodzinna - spotkanie stacjonarne lub online ze wszystkimi członkami rodziny, która to traktowana jest jako swoisty system. Celem terapii jest przyjrzenie się z różnych perspektyw temu, co nazywacie trudnością lub problemem i nadanie temu znaczenia i funkcji jakie pełni w Waszym systemie rodzinnym. Wspólnie postaramy się zrozumieć procesy emocjonalne w Waszej rodzinie i poprawić relacje między Wami. Terapia umożliwia konstruktywne rozwiązanie problemów, poprawę jakości wzajemnych relacji, znalezienie zrozumienia, czy wyjście z kryzysu.
Trening neuromotoryczny INPP – spotkanie stacjonarne, podczas którego wykonana jest pełna neurorozwojowa ocena, która powinna stwierdzić stopień występowania odruchów pierwotnych (Moro, TOB, chwytny, ATOS, ssania/szukania, grzbietowy Galanta, STOS, podeszwowy, Babiński, Landau) oraz stopień dojrzałości odruchów posturalnych (odruch prostujący głowę wzrokowy i błędnikowy, odruch amfibii, odruch śrubowy), których rozwój jest zależny od odruchów pierwotnych. Można dokonać jej, wykorzystując Zestaw Testów Rozwojowych przystosowany przez INPP, a zawierający próby opracowane przez wielu badaczy i terapeutów. Diagnoza obejmująca omówienie wszystkich zagadnień związanych ze zgłaszaną osobą oraz przeprowadzenie Zestawu Testów Rozwojowych.
Pełną diagnozę neurorozwojową można przeprowadzić dopiero, gdy dziecko wystarczająco współpracuje, aby możliwe było przeprowadzenie testów. Dlatego przyjmuje się, że dolną granicą wiekową, kiedy można dziecko zbadać pod kątem opóźnień neurorozwojowych jest wiek 5 lat i 6 miesięcy.
Program wygaszania/ stymulacji odruchów opiera się na specyficznych i stereotypowych sekwencjach ruchów, które niemowlę wykonuje w ciągu pierwszego roku życia. Zgodnie z koncepcją Blythe’a – „możliwe jest dać mózgowi drugą szansę, by zarejestrował ruchowe wzorce hamujące, które powinny zostać wytworzone na odpowiednim, wcześniejszym etapie rozwoju”.
Terapia INPP opiera się na wzorcu ruchowym, które osoba wykonuje przez 10 minut dziennie, przez okres od 12 do 16 miesięcy. Jest to celowa i ukierunkowana aktywność ruchowa.
Działania diagnostyczno-terapeutyczne z zakresu terapii integrowania odruchów są objęte superwizją Instytutu Neurofizjologii i Psychologii INPP Polska.
Symptomy – co powinno zwrócić uwagę rodzica
Niektóre symptomy wskazujące na występowanie Opóźnienia Neurorozwojowego łatwo mogą spostrzec rodzice, nauczyciele przedszkolni/szkolni czy terapeuci, do których dzieci trafiają z powodu wyselekcjonowanych trudności.
Warto bliżej przyjrzeć się dziecku, które wykazuje poniższe trudności:
- zbyt wczesne chodzenie,
- brak lub nieprawidłowy wzorzec pełzania i/lub raczkowania,
- nadwrażliwości skórne,
- zła postawa (skoliozy, chodzenie na palcach, garbienie się, siadanie na nodze, siad „W”),
- choroba lokomocyjna,
- nieadekwatna reakcja na bodźce (światło, dźwięk, dotyk),
- nieprawidłowa współpraca oczu,
- brak selekcji bodźców,
- zaburzenia uwagi,
- moczenie noce powyżej 5 roku życia (jeśli wykluczono przyczyny medyczne),
- problemy z przekraczaniem linii środka,
- nadmierne ślinienie,
- obniżona sprawność fizyczna (trudności z nauką pływania, z jazdą na rowerze),
- trudności z ortografią,
- problemy z pisaniem (zły uchwyt, obniżony lub zaburzony grafizm, wolne tempo),
- obniżona koordynacja wzrokowo – ruchowa,
- niechlujne jedzenie,
- wiotkie ciało,
- głowa opadająca na ławkę, dziecko podpiera głowę ręką,
- dziecko przestawia litery, słowa, liczby,
- nie potrafi usiedzieć przez dłuższy czas w miejscu, powstrzymać się od mówienia i wydawania odgłosów,
- wyłącza się w trakcie zajęć, pogrąża w myślach,
- nie potrafi zapamiętać prostych instrukcji,
- zaburzenia integracji sensorycznej,
- niepokoje, lęki, wycofanie w sytuacjach społecznych.
Opis odruchów
Odruchy pierwotne są to automatyczne, stereotypowe reakcje odruchowe, które pojawiają się w życiu płodowym i są generowane z poziomu pnia mózgu. Ich integracja jest związana z przejściem pod kontrolę wyższych partii mózgu. Odruchy pierwotne są konieczne, aby dziecko mogło przeżyć pierwsze tygodnie życia. Jeśli jednak odruchy pierwotne zostaną aktywne powyżej 12 miesiąca życia, są traktowane jako diagnostyczne oznaki niedojrzałości w zakresie funkcjonowania Ośrodkowego Układu Nerwowego, co negatywnie wpływa na optymalne funkcjonowanie na poziomie korowym. Przedłużająca się aktywność odruchów pierwotnych może także powstrzymać rozwój odruchów posturalnych, które umożliwiają dziecku skuteczną interwencję ze środowiskiem. Odruchy posturalne zaś są potrzebne do wykształcenia autonomicznej (podświadomej) kontroli postawy, równowagi, koordynacji.
Występowanie konkretnych odruchów pierwotnych ma wpływ na funkcjonowanie w ramach pewnych określonych sfer, np.:
- jeden z odruchów, uniemożliwia automatyczną kontrolę ręki za każdym razem, gdy jest ona w ruchu, więc pisanie nigdy nie może stać się płynne (mimo wielu starań terapeutów ręki!),
- jeden z odruchów ma wpływ na koordynację między równowagą i płynnym ruchem gałek ocznych, więc jeśli nie zostanie zintegrowany, oczy nie będą współpracować, przez co litery na kartce będą sprawiały wrażenie, jakby tańczyły, będą zmieniały kolejność w wyrazach,
- jeden z odruchów ma wpływ na regulację widzenia dwuocznego (akomodację) – dziecku sprawia trudność szybkie dostrajanie ostrości widzenia podczas przenoszenia wzroku z tablicy na kartkę leżącą na ławce.
Odruchów pierwotnych jest wiele, ale tylko niektóre z nich wywierają istotny wpływ na rozwój i funkcjonowanie szkolne oraz społeczne. Oto krótki opis wybranych odruchów:
Odruch Moro
Pojawia się około 9 – 12 tygodnia życia płodowego, jest w pełni aktywny przy urodzeniu i powinien zostać wygaszony do 2 – 4 miesiąca życia dziecka.
W tym przypadku możemy mówić o działaniu nagłego, niespodziewanego bodźcach:
- przedsionkowego – stymulacja błędnika poprzez zmianę pozycji głowy,
- słuchowego – nagły hałas,
- wzrokowego – nagła zmiana światła lub ruch w polu widzenia,
- dotykowego – ból, zmiana temperatury,
- węchowego – substancja gazowa.
Fizyczną reakcją na odruch Moro jest nagłe pobudzenie, szybkie wdechy, chwilowe zamarcie, po czym następuje wydech i często krzyk. Natychmiast zostaje powiadomiony autonomiczny układ nerwowy (współczulny) i uruchomiona biochemia organizmu odpowiedzialna za reakcję walka – ucieczka; zwiększone wydzielanie adrenaliny i kortyzolu, przyspieszona akcja serca, i ciśnienie krwi, płytkie, szybkie oddechy, zmiana zabarwienia skóry.
Pierwotnie odruch Moro jest sygnałem alarmowym, który daje znać otoczeniu, że małe dziecko jest w niebezpieczeństwie. Odruch ten ma również wywołać pierwszy oddech, jeśli ten nie nastąpił automatycznie.
Konsekwencje przetrwałego odruchu Moro:
- problemy przedsionkowe – trudności z koordynacją i trzymaniem równowagi, zbyt duża sztywność, podniesione napięcie mięśniowe, choroba lokomocyjna,
- nadwrażliwość na dotyk,
- problemy z układem okoruchowym i przetwarzaniem bodźców wzrokowych – brak właściwej selekcji bodźców wzrokowych, niewłaściwa reakcja źrenic na światło,
- problemy z odbiorem wrażeń słuchowych – nadwrażliwość słuchowa (nierozwinięty odruch strzemiączkowy), trudności z lokalizowaniem dźwięku, trudność z selekcją bodźców słuchowych,
- nierozwinięty odruch CO² (nie jest pobudzone górne oddychanie, oddechy płytkie, szybkie, często podejrzenie astmy),
- niska wytrzymałość,
- zmniejszona odporność na infekcje i działanie alergenów,
- łatwo rozpraszalna uwaga.
Objawy wtórne – psychologiczne:
- niechęć do niespodzianek i zmian,
- przesadzone reakcje na bodźce: zmienne nastroje, problemy z przyjmowaniem krytyki,
- wysoka aktywność i następujące po niej duże zmęczenie, wyczerpanie,
- problemy z podejmowaniem decyzji,
- niskie poczucie własnej wartości: poczucie zagrożenia od innych, potrzeba kontrolowania tego co się dzieje,
- dzieci mogą działać na dwóch biegunach, aby poradzić sobie na co dzień z efektami przetrwałego odruchu – z jednej strony wycofane (skrajnie nieśmiałe, mające trudności w relacjach z rówieśnikami i dorosłymi), z drugiej strony dziecko nadaktywne, pobudliwe, nie potrafiące odczytywać mowy ciała innych ludzi.
Odruch Moro jest jedynym z odruchów prymitywnych mających wielozmysłowe efektory.
Toniczny Odruch Błędnikowy (TOB)
Wywoływany jest przez zmianę położenia głowy w przestrzeni. TOB w zgięciu wywołany jest przez ruch głowy do przodu, a TOB w wyproście przy odchyleniu głowy do tyłu. Pojawia się - TOB w zgięciu: 12 tydzień życia płodowego, integruje między 3-4 m. ż., TOB w wyproście: pojawia się podczas porodu, a integruje stopniowo od 7 tygodnia do końca 3 roku życia.
Konsekwencje przetrwałego odruchu TOB:
- nieprawidłowa postawa ciała - garbienie się (TOB w zgięciu) lub tendencja do chodzenia na palcach (TOB w wyproście),
- hipotonia - obniżone napięcie mięśniowe (TOB w zgięciu) lub hipertonia - zwiększone napięcie mięśniowe (TOB w wyproście),
- zaburzenia równowagi,
- choroba lokomocyjna,
- problemy z percepcją wzrokową (brak konwergencji w punkcie bliży, efekt figura – tło).
- problemy z oceną przestrzeni,
- trudności z przetwarzaniem sekwencyjnym,
- upośledzone poczucie czasu,
- obniżone rozumienie,
- lęk wysokości,
- szybkie męczenie się w pozycji z rękoma uniesionymi do góry,
- szybkie męczenie się podczas chodzenia po nierównym podłożu.
Asymetryczny Toniczny Odruch Szyi (ATOS)
Ten odruch wywoływany jest przy spontanicznym i pasywnym obrocie głowy w bok - następuje prostowanie kończyn tej strony ciała, w którą odwrócona jest głowa dziecka, i zginają się kończyny przeciwnej strony. Pojawia się w 18 tygodniu życia płodowego, integruje - do 4-6 miesiąca.
Objawy:
- zaburzona umiejętność planowania motorycznego,
- brak integracji bilateralnej,
- zachwiania równowagi przy ruchach głowy w którąkolwiek stronę,
- ruchy jednostronne zamiast naprzemiennych (np. w czasie chodzenia, skakania itd.),
- trudności z przekraczaniem linii środkowej ciała,
- słabo rozwinięte ruchy wodzenia wzrokiem,
- nieustalona lateralizacja,
- brzydkie i wolne pismo,
- trudności z wyrażaniem myśli na piśmie,
- trudności z percepcją wzrokową szczególnie symetrycznych przedstawień kształtów.
Czynniki ryzyka
U podłoża Opóźnień Neurorozwojowych leży zazwyczaj kombinacja czynników, które spowodowały śladowe przetrwanie odruchów pierwotnych powyżej 12 miesiąca życia i brak wykształcenia odruchów posturalnych.
Okres prenatalny i poród:
- czynniki genetyczne,
- problemy natury medycznej; wysokie ciśnienie tętnicze krwi matki, nadmierne wymioty po pierwszy trymestrze, ciąża zagrożona,
- infekcje wirusowe,
- silny stres emocjonalny,
- działanie teratogenów (alkohol, papierosy, narkotyki),
- przedwczesny poród,
- przenoszona ciąża,
- utrudniona lub odbiegająca pod jakimś względem od normy akcja porodowa.
Okres noworodkowy:
- zbyt niska waga urodzeniowa,
- nietypowe cechy po urodzeniu (wskaźnik – skala Apqar),
- przedłużająca się żółtaczka,
- problemy z jedzeniem w ciągu pierwszych czterech miesięcy.
Okres niemowlęcy i wczesne dzieciństwo:
- choroby z wysokimi gorączkami i stanami drgawkowymi,
- uderzanie głową o twarde przedmioty,
- zbyt wczesne lub zbyt późne chodzenie,
- pominięcie etapu pełzania i/lub raczkowanie (lub nieprawidłowe),
- trudności z uczeniem się ubierania, zapinania guzików,
- nieprawidłowe reakcje poszczepienne,
- ssanie palca powyżej piątego roku życia,
- opóźnienia w rozwoju mowy,
- nocne moczenie łóżka powyżej 5 roku życia (jeśli wykluczono przyczyny medyczne),
- alergie,
- częste infekcje uszu, nosa, gardła.
Trening słuchowy JIAS – spotkanie stacjonarne, podczas którego zbierany jest szczegółowy wywiad, obserwacja kliniczna, badanie audiometrii totalnej (jednouszne i obuuszne), test dychotyczny (test mowy utrudnionej) oraz badaniu lateralizacji w zakresie oka, ręki, ucha i nogi.
Program terapeutyczny w formie indywidualnie filtrowanej muzyki instrumentalnej nagrywany jest na płyty CD. Osoba otrzymuje płytę do domu i słucha jej codziennie przez 10 - 15 minut, przez słuchawki. Postępy kontrolowane są co 4 - 6 tygodni (w zależności od wieku). Po każdym spotkaniu kontrolnym osoba otrzymuje nową, specjalnie dla niej przygotowaną płytę CD z programem terapeutycznym. Cały program stymulacji trwa 6 - 18 miesięcy.
Wybrane czynniki, mogące wpływać na powstanie problemów z centralnym przetwarzaniem słuchowym:
- niedotlenienie w czasie porodu,
- wcześniactwo,
- opóźnienia neurorozwojowe,
- częste lub długotrwałe stany zapalne uszu,
- genetyczne predyspozycje, np. dysleksja,
- urazy głowy,
- zapalenie opon mózgowych.
Trening słuchowy adresowany jest do dzieci, młodzieży i dorosłych:
- z opóźnionym rozwojem mowy,
- z zaburzeniami uwagi i percepcji słuchowej,
- z nadwrażliwością na dźwięki,
- z dysleksją i innymi specyficznymi trudnościami w uczeniu się,
- z ADHD,
- z trudnościami w rozumieniu i zapamiętywaniu instrukcji oraz poleceń,
- ze spektrum autyzmu.
Indywidualna stymulacja słuchu JIAS poprawia nie tylko słuch, ale również:
- zdolność utrzymania uwagi na wypowiedziach ustnych,
- czytanie,
- rozumienie mowy,
- artykulację,
- komunikację,
- samoocenę,
- wpływa na postępy w rozwoju i nauce (krótszy czas nauki, większa płynność słowna),
- harmonizuje napięcie mięśniowe, co pozytywnie wpływa na postawę ciała, koordynację ruchów i motorykę,
- utrzymanie równowagi.
W przygotowaniu